Pielęgniarka epidemiologiczna – szczególnie w czasach epidemii – to specjalista niezbędny do sprawnego działania placówki medycznej. Jaki jest jej zakres obowiązków i wymagania niezbędne do ich wykonywania?
Zespół kontroli zakażeń szpitalnych
Pielęgniarka epidemiologiczna wykonuje swoje zadania samodzielne, są one jednak realizowane w ramach zespołu zajmującego się się na bieżąco wszystkimi sprawami związanymi z higieną i zakażeniami. Różne placówki mogą mieć inaczej rozplanowaną strukturę, jednakże przeważnie wygląda to w poniższy sposób:
- lekarz – jako prowadzący zespół,
- pielęgniarka epidemiologiczna – jako specjalista ds. epidemiologii bądź higieny i epidemiologii,
- diagnosta laboratoryjny – jako specjalista ds. mikrobiologii.
Pielęgniarka epidemiologiczna nie zawsze podlega bezpośrednio pielęgniarce naczelnej – rolę jej przełożonego często pełni dyrektor ds. medycznych lub dyrektor szpitala – dzięki temu znacznie ułatwiony jest proces wdrażania procedur z zakresu profilaktyki epidemiologicznej, gdyż zostaje skrócona droga formalna.
Zakres obowiązków pielęgniarki epidemiologicznej
Poprzez odpowiednie procedury, środki ochrony indywidualnej i zalecenia dla podopiecznych, pielęgniarka epidemiologiczna musi zadbać o bezpieczeństwo własne i innych. Aby jej działania były skuteczne, musi ona wykazywać się wiedzą związaną z każdym aspektem pracy pielęgniarskiej; do tego dochodzi wiedza specjalistyczna, a więc: rozpoznawanie zakażeń, znajomość jednostek chorobowych, żywotności drobnoustrojów, polityki antybiotykowej, zasad dezynfekcji i sterylizacji – to tylko wybrany fragment z szerokiej gamy zagadnień, z którymi pielęgniarka – specjalista ds. epidemiologii styka się w codziennej pracy. Do jej zadań – w ramach bezpośredniego nadzoru nad występowaniem zakażeń szpitalnych, należą:
- kontrola stanu sanitarnego szpitala,
- opracowywanie procedur zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych,
- nadzór nad realizacją procedur związanych z kontrolą oraz zwalczaniem zakażeń,
- identyfikacja, rejestrowanie i monitorowanie zakażeń szpitalnych,
- współpraca z członkami Komitetu i Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych w zakresie realizacji programu profilaktyki i kontroli zakażeń,
- współpraca z instytucjami kontrolującymi,
- szkolenie personelu w zakresie kontroli zakażeń,
- prowadzenie kontroli wewnętrznych.
Pielęgniarka epidemiologiczna sprawuje bezpośredni nadzór nad kontrolą zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych na każdym etapie – od przyjęcia pacjenta na oddział do przygotowania raportów z wynikami nadzoru i analizą sytuacji epidemiologicznej szpitala.
Jak zostać pielęgniarką epidemiologiczną?
Formalne wymagania dotyczące pełnienia funkcji pielęgniarki epidemiologicznej określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 roku. W dokumencie tym jest wskazane, że specjalista do spraw epidemiologii lub higieny i epidemiologii powinien posiadać:
- tytuł magistra na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz:
tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego lub higieny i epidemiologii lub kurs kwalifikacyjny; - tytuł magistra w innym zawodzie, w którym może być uzyskiwany tytuł specjalisty w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia i licencjat pielęgniarstwa lub położnictwa lub średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka lub położna oraz:
tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego lub higieny i epidemiologii lub kurs kwalifikacyjny; - licencjat pielęgniarstwa. lub położnictwa oraz:
tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego lub higieny i epidemiologii lub kurs kwalifikacyjny; - średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka lub położna oraz:
tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego lub higieny i epidemiologii lub kurs kwalifikacyjny.
Jak widać, droga do specjalizacji epidemiologicznej – w przypadku pielęgniarek – możliwa jest na każdym etapie ich kształcenia – pod warunkiem posiadania minimum 3 lat stażu w zawodzie. Kandydaci na to stanowisko oprócz uzyskania dyplomu i prawa do wykonywania zawodu muszą odbyć też szkolenie praktyczne i teoretyczne z zakresu zagadnień z epidemiologii, mikrobiologii, statystyki medycznej, chorób zakaźnych oraz z obszaru administracji. Pomocny w uzyskaniu tej wiedzy i odpowiednich uprawnień może być kurs kwalifikacyjny epidemiologiczny, dedykowany specjalnie pielęgniarkom i położnym. Dzięki niemu w szybki i przystępny sposób mogą nabyć kwalifikacje i umiejętności niezbędne do pracy w zespole kontroli zakażeń szpitalnych.
Zarobki pielęgniarki po specjalizacji epidemiologicznej
Epidemiologia – w tym pielęgniarstwo epidemiologiczne – to obecnie dziedzina medycyny uznawana przez Ministerstwo Zdrowia za priorytetową. Skuteczne zapobieganie zakażeniom szpitalnym to proces kluczowy dla sprawnego funkcjonowania każdej placówki. W środowisku, w którym zarówno pacjenci, jak i przedstawiciele opieki zdrowotnej są nieustannie narażeni na kontakt z niebezpiecznymi dla zdrowia czynnikami, profilaktyka i leczenie zakażeń stanowią jedne z najważniejszych działań, które mają na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się epidemii. Pełniąc tak odpowiedzialną funkcję, można liczyć na średnie zarobki w okolicach 6050 zł brutto – wpływ na wynagrodzenie ma również staż pracy, rodzaj wykształcenia i miejsce zatrudnienia.
